porządek

1. Coś jest na porządku dziennym «coś się powtarza, często się zdarza, występuje»: Wiele nauczyłam się też w Stanach, gdzie współpraca nauki z przemysłem jest na porządku dziennym. WO 08/01/2000.

2. Coś jest (nie jest) w porządku «coś nie odbiega (odbiega) od normy, od należytego stanu, coś jest (nie jest) takie, jak należy, coś funkcjonuje właściwie (niewłaściwie)»: Bardziej się opłaca, jak się okazuje, sprowadzać samochody z zagranicy niż produkować w Polsce. To znaczy, że coś nie jest w porządku. PR wyw 2000.

3. Coś jest nie w porządku z czymś, z kimś «coś jest nie takie, jak być powinno, ktoś jest nie taki, jak być powinien»: (...) nic nie powiedział dziewczynie, choć ta od razu zorientowała się, że coś z nim jest nie w porządku. K. Jedliński, Nie dać się.

4. Coś staje, stanęło na porządku dziennym «coś staje się aktualne, ważne; coś jest przedmiotem częstych dyskusji»: Wkrótce trudniejsza i bardziej powikłana sprawa – kwestia wschodnia stanęła na porządku dziennym polityki europejskiej. J. Pajewski, Historia.

5. Dla porządku «po to, by coś stało się jasne, oczywiste; na wszelki wypadek»: Przypomnę dla porządku – teksty nowe nazywane są dramatem współczesnym, teksty stare – klasyką. Przekrój 37/2001.

6. Doprowadzić coś do porządku «doprowadzić coś do właściwego stanu, uporządkować coś»: Pracownicy przedsiębiorstwa doprowadzili do porządku cały pl. Konstytucji. ŻW 12/12/2001.

7. Doprowadzić się do porządku «poprawić swój wygląd, ubranie itp.»: (...) ktoś energicznie zapukał do drzwi. W minutę doprowadziliśmy się do porządku. Cosm 10/2000.

8. Postawić coś na porządku dziennym «uczynić coś aktualnym, ważnym»: (...) trzeba postawić na porządku dziennym, przed opinią publiczną problem zmiany sposobu reformowania kraju. Rob 3/2000. Odzyskanie przez Polskę w 1918 roku niepodległości znów postawiło na porządku dziennym problem mniejszości wyznaniowych (...). J. Tazbir, Silva.

9. Przejść nad czymś do porządku (dziennego) «pominąć, zignorować coś, nie zajmować się czymś, nie przywiązywać wagi do czegoś»: Nie można przejść do porządku dziennego nad fałszywymi tezami w exposé dotyczącymi przeszłości. S mowa 1991.

10. Przywołać kogoś do porządku «wezwać, zmusić kogoś do zachowania spokoju, do właściwego zachowania się»: Proboszcz kropił rzetelnie, dzieciaki, ustawione i przywołane do porządku przez matki, ocierały łebki, buzie, żegnały się nabożnie. T. Bojarska, Świtanie.

11. W porządku

a) «wyrażenie oznaczające zgodę na coś; dobrze»: Ilu potrzebujesz? Ja na to: 25-26. W porządku – mówi. Polityka 21/2000.

b) «wyrażenie oznaczające, że coś przebiega normalnie, jest takie, jakie powinno być»: Niech pan nie komplikuje, podpisze pan tu i wszystko będzie w porządku. M. Ciesielski, Wojsko. Jacek dotarł szczęśliwie. Bogu dzięki, wszystko w porządku – powiedziała dziewczyna. Andrzej Zbych, Stawka. (...) sonda wyglądała w porządku, ale napis ostrzegał, że pod żadnym pozorem, pod karą przewidzianą za łamanie tajemnicy wojskowej, nie wolno otwierać sondy (...). R. Antoszewski, Kariera.

12. Zrobić z czymś porządek «zmienić istniejący zły stan rzeczy, ukrócić coś»: Teraz Ministerstwo Rolnictwa zasypywane jest wnioskami od mleczarni, aby przedłużyć okres obowiązywania starej normy. Nasze władze będą musiały zrobić z tym porządek. Wprost 50/1997.

13. Zrobić z kimś porządek «zmusić kogoś do posłuchu, skarcić, ukarać kogoś»: Słuchaj, nie chcę ci niczego sugerować, ale ja na twoim miejscu zrobiłbym z nim porządek. Może by go tak zrzucić ze schodów, co? S. Mrożek, Tango.

Przyprowadzić kogoś do porządku zob. przyprowadzić.

Siły porządku zob. siła 10.

Stróż porządku zob. stróż 1.